Than gỗ cục nổi bật như một trong những dạng than tinh khiết nhất hiện có trên thị trường ngày nay. Quá trình sản xuất bao gồm việc đốt các loại gỗ cứng như sồi, hickory và phong trong môi trường có lượng oxy rất thấp. Điều gì xảy ra trong quá trình đốt nóng này? Về cơ bản, toàn bộ độ ẩm sẽ bị bay hơi cùng với các hợp chất dễ bay hơi khó chịu. Những gì còn lại là những mảnh vụn có hình dạng không đều, chủ yếu chỉ chứa carbon mà không có thêm bất kỳ tạp chất nào trộn lẫn. Vì không có chất nhân tạo nào được thêm vào, than gỗ cục thường cháy rất nóng, tạo ra nhiệt lượng sạch đạt khoảng từ 26 nghìn đến thậm chí 30 nghìn BTU mỗi pound. Ngoài ra, nó hầu như không tạo ra tro, điều này làm cho nó rất lý tưởng khi thực hiện các công việc nướng nghiêm túc như tạo vệt cháy đẹp trên miếng bít tết hay nướng vỏ bánh pizza trực tiếp trên ngọn lửa mạnh.
Hầu hết các viên than ép được làm bằng cách ép vụn than và mùn cưa lại với nhau, sử dụng các chất như tinh bột hoặc borax để giữ mọi thứ kết dính. Một số công thức thêm natri nitrat để giúp chúng dễ bắt lửa hơn, và đá vôi tạo ra lớp tro trắng đẹp mắt mà nhiều người thích khi nướng thịt. Những viên than có hình dạng đều đặn này cháy khá ổn định và kéo dài lâu hơn phần lớn các lựa chọn khác, tạo ra lượng nhiệt khoảng từ 13.000 đến 17.000 BTU trên mỗi pound. Tuy nhiên, hãy cẩn thận với một số thương hiệu có trộn thêm các chất tổng hợp vì có thể làm ảnh hưởng đến hương vị thực phẩm. Một nghiên cứu gần đây về nhiên liệu nướng vào năm 2023 cho thấy các viên than tự bắt lửa thường chứa các chất phụ gia gốc dầu mỏ. Nhiều tín đồ nướng thịt chuyên nghiệp tránh sử dụng những loại này vì lo ngại các hóa chất còn sót lại sẽ ảnh hưởng đến thịt của họ.
Đối với việc áp chảo mạnh, độ nóng nhanh và độ tinh khiết của than tổ ong làm cho nó vượt trội hơn. Than ép phù hợp hơn cho các món nấu lâu nhưng cần lựa chọn kỹ thương hiệu để duy trì chất lượng hương vị.
Than tổ ong bắt lửa nhanh hơn khoảng 30% so với than ép, đạt nhiệt độ tối đa lên tới 1.200°F (Pleasant 2023), nhờ cấu trúc xốp giúp tăng cường luồng không khí. Điều này khiến nó rất lý tưởng cho các món áp chảo nhanh như bít tết hoặc rau củ. Tuy nhiên, tốc độ cháy nhanh cũng đồng nghĩa với việc phải thêm nhiên liệu thường xuyên hơn trong các phiên nướng kéo dài.
Than bánh đốt cháy lâu hơn 40% nhờ độ đồng nhất về mật độ và các chất kết dính, duy trì nhiệt độ ổn định trong khoảng 225–250°F trong thời gian 4–6 giờ. Sự ổn định này rất lý tưởng để hun khói chậm ở nhiệt độ thấp các món như sườn, thịt bắp bò hoặc nguyên con gia cầm. Mặc dù tạo ra nhiều tro hơn, nhưng đường cong cháy dự đoán được giúp kiểm soát nhiệt độ dễ dàng hơn theo thời gian.
Để thiết lập vùng lửa hai khu vực, hãy đổ phần lớn than vào một bên của vỉ nướng — cụ thể hơn thì khoảng ba phần tư lượng than. Đối với nấu bằng nhiệt trực tiếp, hãy mở hoàn toàn các khe thông gió dưới đáy ngay phía bên dưới nơi than nóng nhất. Ở phía bên kia, nơi sẽ mát hơn, hãy đóng bớt các khe thông gió khoảng một nửa để hạn chế luồng không khí và tạo ra khu vực nấu gián tiếp. Việc di chuyển thực phẩm qua lại giữa hai khu vực này thực sự tạo nên sự khác biệt lớn. Nó giúp kiểm soát các vụ cháy bất ngờ và đảm bảo thực phẩm chín đều mà không bị dai như cao su.
Khi nói đến việc tạo ra ngọn lửa thực sự nóng, than gù rất khó bị đánh bại. Chúng ta đang nói về nhiệt độ có thể đạt trên 900 độ Fahrenheit theo tạp chí Food & Wine năm ngoái, chủ yếu là do hình dạng của các mảnh than giúp không khí lưu thông tự nhiên. Nhiệt lượng này rất hiệu quả để tạo lớp vỏ cháy xém đẹp mắt trên những miếng bít tết dày hoặc khi thử các công thức làm pizza tại nhà. Hơn nữa, vì không có chất phụ gia nào được pha trộn, hương vị thực sự của món ăn sẽ thể hiện rõ hơn nhiều. Nhược điểm là gì? Than gù không cháy lâu như một số loại khác, chỉ khoảng 45 phút. Vì vậy, nếu dự định nướng trong thời gian dài hơn, cần phải theo dõi ngọn lửa và thêm nhiên liệu một cách chiến lược trong suốt quá trình.
Những viên than tổ ong tốt nhất có thể duy trì nhiệt độ khoảng 225 đến 250 độ Fahrenheit trong nhiều giờ liền, đó là lý do chúng hoạt động rất hiệu quả khi hút thuốc các miếng thịt lớn như thịt bắp bò hay sườn. Điều làm nên sự đặc biệt của chúng là khả năng cháy ổn định nhờ cấu tạo đồng đều suốt cả túi than. Điều này có nghĩa là mức nhiệt ít dao động hơn trong quá trình nấu, giúp người hút thuốc kiểm soát lửa tốt hơn. Khi so sánh các kỹ thuật nướng khác nhau cạnh nhau, ta thấy rõ độ tin cậy của những viên than tổ ong này so với các lựa chọn nhiên liệu khác hiện có. Đối với bất kỳ ai muốn giữ nguyên hương vị đích thực mà không bị pha tạp, nên tìm kiếm các thương hiệu không chứa chất phụ gia. Tuy nhiên, hãy tránh những sản phẩm trộn lẫn bụi than hoặc natri nitrat vì những thành phần này chắc chắn sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến hương vị.
| Phong cách Nấu ăn | Loại Than Lý tưởng | Thời gian Nấu Trung bình | Tiêu thụ nhiên liệu |
|---|---|---|---|
| Áp chảo nhanh | Khối | 15-30 phút | 1,5 lbs |
| Hút thuốc cả ngày | Định hình | 6-12 giờ | 3-5 lbs |
Đối với việc nướng vào các ngày trong tuần, hãy cân nhắc phương pháp kết hợp: bắt đầu bằng than gộc để tạo lớp vỏ ngoài đậm vị, sau đó thêm than ép để duy trì nhiệt. Phương pháp này kết hợp hương vị mạnh mẽ với hiệu quả nhiên liệu hợp lý trong các bộ bếp nướng than.
Việc chọn loại than phù hợp đòi hỏi sự cân bằng giữa tính dễ sử dụng, an toàn và hương vị. Những thói quen xấu có thể dẫn đến nấu không đều, nhiễm bẩn hoặc tai nạn – bỏng nhiệt chiếm 58% các ca cấp cứu liên quan đến bếp nướng hàng năm (IHFR 2023).
Than gộc cháy nhanh hơn – thường trong khoảng 12–15 phút khi dùng ống đánh lửa – nhờ cấu trúc xốp, không đồng đều giúp lưu thông không khí tốt. Than ép mất từ 18–25 phút vì chất kết dính được nén chặt khó bắt lửa hơn. Hướng dẫn nướng của The Kitchn xác nhận rằng ống đánh lửa loại bỏ nhu cầu dùng chất hỗ trợ cháy đồng thời đảm bảo làm nóng đều.
Than tổ ong tự bắt lửa chứa paraffin hoặc các dẫn xuất dầu mỏ có thể để lại cặn hóa chất trên thực phẩm. Sở Cứu hỏa Seattle liên kết 40% các vụ bùng cháy bếp nướng với những chất xúc tác này (Fireline 2021). Hãy chọn than tổ ong nguyên chất, không chất phụ gia, và không bao giờ sử dụng chất làm cháy – nó làm ảnh hưởng đến hương vị và gây nguy cơ sức khỏe do khí bốc lên còn lưu lại.
Khi đốt than gáo, hãy dùng bộ đánh lửa bằng thép không gỉ hình ống chứa đầy giấy báo hoặc những khối đốt không paraffin mà mọi người hay khuyên dùng hiện nay. Than bánh hoạt động tốt nhất với bộ đánh lửa điện vì chúng tạo ra ngọn lửa khởi động ổn định, kiểm soát tốt mà không gây bùng cháy mất kiểm soát. Hãy để than chuyển hoàn toàn sang màu xám tro trong khoảng 15 phút trước khi rải đều ra khắp vỉ nướng. Theo nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu An toàn Cháy nổ (Fire Safety Research Institute) năm 2021, thời gian chờ này giúp giảm gần hai phần ba lượng khí thải VOC so với việc bắt đầu nấu ngay trên ngọn lửa mới. Và đừng quên làm nguội kỹ than đã sử dụng. Cho chúng vào một thùng kim loại chắc chắn và để yên ít nhất hai ngày trọn vẹn trước khi bỏ đi. An toàn là trên hết, mọi người nhé!
Than cục có giá từ 4 đến 7 USD mỗi pound và cháy nhanh, đòi hỏi phải bổ sung thường xuyên hơn. Than ép viên có giá từ 1,50 đến 3 USD mỗi pound và cháy lâu hơn từ 40–50%, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho các buổi nướng thường xuyên hoặc kéo dài. Một nghiên cứu về hiệu suất nhiên liệu năm 2023 cho thấy than ép viên giúp giảm 22% chi phí nhiên liệu hàng năm đối với người dùng hàng tuần so với than cục.
Hầu hết các loại than tổ ong truyền thống chứa bụi than trộn với chất kết dính không tái tạo, thực tế thải ra lượng carbon cao hơn khoảng 33 phần trăm so với than gỗ cục thông thường làm từ gỗ cứng có nguồn gốc bền vững, theo dữ liệu từ Future Market Insights năm ngoái. Khi mua sắm, hãy kiểm tra xem sản phẩm có mang chứng nhận như FSC (Hội đồng Quản lý Rừng) hoặc nhãn Rainforest Alliance hay không, vì những chứng nhận này giúp xác nhận gỗ đến từ các khu rừng được quản lý trách nhiệm. Một số lựa chọn mới hơn trên thị trường bao gồm than từ vỏ dừa và than tre, thường thân thiện với môi trường hơn. Những nguyên liệu này tái sinh nhanh hơn nhiều so với các loại gỗ cứng thông thường — thực tế nhanh hơn khoảng 18 phần trăm — khiến chúng trở thành lựa chọn bền vững hơn tổng thể.
Than củi nguyên khối chưa được xử lý sẽ mang lại hương vị nướng bằng gỗ tinh khiết hơn cho thực phẩm, rất phù hợp với các loại thực phẩm tinh tế như cá hoặc gà thả vườn. Khi người ta thực hiện các bài kiểm tra nếm thử bí mật, khoảng hai phần ba số người thực sự thích các món ăn được chế biến từ than nguyên khối sồi hoặc hickory chất lượng cao hơn so với than ép thông thường. Nhưng những người đã nướng thịt trong nhiều năm biết rằng than ép không có phụ gia vẫn hoạt động rất tốt với thịt được ướp gia vị đậm đà hoặc phủ sốt. Các hương vị mạnh từ gia vị về cơ bản che lấp bất kỳ sự khác biệt nhỏ nào về mùi vị giữa các loại nhiên liệu khác nhau.
Sự khác biệt chính nằm ở thành phần. Than củi nguyên khối được làm hoàn toàn từ gỗ, trong khi than ép được làm từ bụi than, mùn cưa và các phụ gia khác như tinh bột và borax.
Than củi nguyên khối cháy nóng hơn, đạt nhiệt độ lên tới 1.200°F, làm cho nó lý tưởng để áp chảo nhanh.
Than tổ ong phù hợp hơn cho các phiên hun khói lâu dài với nhiệt độ thấp và ổn định do khả năng cháy đều và duy trì nhiệt độ ổn định.
Than tổ ong có thể chứa các chất phụ gia ảnh hưởng đến hương vị thức ăn, đặc biệt là loại tự bắt lửa có chứa phụ gia từ dầu mỏ.
Có, một số loại than tổ ong và than gộc được làm từ nguyên liệu có nguồn gốc bền vững, chẳng hạn như vỏ dừa và tre.